Nâng tầm giá trị sản phẩm OCOP qua mỗi câu chuyện

Nâng giá trị, hút khách hàng

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm - OCOP được triển khai tại Việt Nam từ năm 2018. Đây là chương trình phát triển kinh tế ở nông thôn dựa trên thế mạnh, lợi thế, đặc biệt là những sản vật, làng nghề truyền thống của các địa phương, vùng miền trên cả nước.

Từ khi triển khai đến nay, cả nước đã đánh giá, phân hạng và có quyết định công nhận cho 14.642 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, của 8.086 chủ thể OCOP. Trong đó, 79 sản phẩm mới đạt tiêu chuẩn và được công nhận OCOP 5 sao cấp quốc gia; 9 sản phẩm công nhận lại.

Mặc dù chương trình triển khai chưa được lâu, song các chủ thể đã tập trung đầu tư, nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm, đặc biệt là xây dựng thượng hiệu, hình ảnh thông qua các “Câu chuyện sản phẩm”. Nhờ vậy, người tiêu dùng không chỉ biết về sản phẩm mà còn nắm được cả ý nghĩa, nguồn gốc cũng như thông điệp mà chủ thể OCOP muốn truyền tải đến cộng đồng.

Chia sẻ về ý nghĩa của “Câu chuyện sản phẩm” trong việc giới thiệu, quảng bá các sản phẩm OCOP, ông Ngọ Văn Ngôn, Phó chánh Văn phòng Chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới thành phố Hà Nội cho biết: OCOP chính là các báu vật của từng làng quê. Nó có thể có quy mô không lớn nhưng độc đáo, thấm đẫm giá trị văn hóa, thổ nhưỡng, kỹ năng của người làm ra từng sản phẩm. Đây chính là then chốt để sản phẩm OCOP có lợi thế khi cạnh tranh trên thương trường.

Đơn cử như sản phẩm trà sen Tây Hồ không thể cạnh tranh về giá với các sản phẩm chè sen đang bán trên thị trường. Các hộ sản xuất nhỏ, kể cả hợp tác xã, doanh nghiệp nhỏ cũng không thể bỏ tiền để quảng cáo hàng ngày trên ti vi, đài báo. Quy mô sản xuất cũng khó đủ lượng để phủ hàng ngàn siêu thị trên cả nước. Do đó, OCOP phải khai thác tiếp cận thị trường theo một cách khác, đó là dựa vào chính sự đặc sắc có tính bản địa của sản phẩm. "Câu chuyện sản phẩm" chính là công cụ hiệu quả để thực hiện truyền thông, quảng bá cho OCOP.

Xã Đông Lỗ, huyện Ứng Hòa (Hà Nội) nổi tiếng với nghề làm nhạc cụ dân tộc. Anh Dương Minh Cường, một thợ làm đàn ở Đông Lỗ đã chọn 7 sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng trong Chương trình OCOP, gồm đàn bầu, đàn đáy, đàn nguyệt, đàn tì bà, đàn tranh, đàn tam, đàn nhị.

Anh Cường cho biết, các cây đàn đều được làm bằng chất liệu gỗ mun và gỗ hương. Một số loại đàn như đàn bầu, đàn nguyệt, đàn tì bà còn được khảm trai đẹp mắt. Điều đáng nói, không giống với đàn của các nhà máy sản xuất đồng loạt, mỗi cây đàn của gia đình được làm thủ công, tạo ra sự khác biệt riêng về âm thanh, kiểu dáng... Sự độc đáo này luôn được anh Cường giới thiệu với khách hàng, từ đó thuyết phục được người mua hàng.

Như vậy, "Câu chuyện sản phẩm" không chỉ là thông điệp chủ thể OCOP muốn truyền tải đến cộng đồng, đến người mua nhằm thay đổi cảm xúc của họ khi mua sắm sản phẩm, dịch vụ, mà nó có thể tạo nên thương hiệu của sản phẩm, mang đến suy nghĩ vượt ra ngoài tiện ích và chức năng của sản phẩm, dịch vụ.

Mỗi sản phẩm là một câu chuyện cổ tích

Còn rất nhiều "câu chuyện sản phẩm" khác nữa của các chủ thể OCOP đang được hoàn thiện. Với hàng vạn sản phẩm OCOP, nó đang tạo nên một kho tàng cổ tích về đất nước và con người các dân tộc Việt Nam. Ở bất cứ cấp độ nào, việc xây dựng các câu chuyện về sản phẩm OCOP cũng có giá trị bảo tồn văn hóa to lớn, tạo nên hình ảnh riêng cho các sản phẩm OCOP của mỗi vùng quê và của Việt Nam khi vươn ra thị trường quốc tế.

Xây dựng "câu chuyện sản phẩm" có thể giúp giá sản phẩm OCOP tăng lên nhiều lần. Mà muốn làm tốt, phải xuất phát từ chính niềm tự hào của người dân, của cộng đồng về sản phẩm đó. Chỉ có họ mới kể ra được lịch sử hình thành và phát triển sản phẩm như thế nào, nó có sự tích gì, nét văn hóa ra sao. Bên cạnh đó rất cần các chuyên gia hỗ trợ để có thể tìm ra các lợi thế khác của mỗi sản phẩm.

"Câu chuyện sản phẩm" phải là câu chuyện có ý nghĩa, gần gũi, mộc mạc nhưng thể hiện được nét tinh túy, sự cầu kỳ trong chế biến từng sản phẩm. Mỗi câu chuyện không cần dài, chỉ ngắn gọn nhưng toát lên được cái hồn, cái cốt của sản phẩm và thể hiện được niềm tự hào của vùng quê ấy.

Đặc biệt, điều rất quan trọng nhất là mỗi câu chuyện về sản phẩm phải đúng sự thật. Rất nhiều sản phẩm OCOP hiện nay mắc lỗi ở thông tin in trên bao bì chưa đúng sự thật hoặc chưa được cơ quan có thẩm quyền kiểm định. "Câu chuyện sản phẩm" có thể sử dụng các câu chuyện huyền thoại, dân gian nhưng hiện nay rất nhiều sản phẩm được quảng bá vượt qua cả giá trị, công dụng thật của sản phẩm và cũng chưa được cấp có thẩm quyền nào xác nhận, điều này gây ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của chính các chủ thể OCOP.

Trong việc đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, “Câu chuyện sản phẩm” vẫn chiếm tỷ lệ điểm số cao trong thang điểm. Do đó, các chủ thể OCOP cần nghiên cứu, sáng tạo những câu chuyện hay, ý nghĩa, gắn với sản phẩm của mình. Điều này vừa giúp nâng cao thương hiệu của sản phẩm, vừa đem sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng.

Đồng hành cùng các chủ thể OCOP, thời gian qua, các cơ quan thông tấn báo chí Trung ương và Hà Nội không chỉ đẩy mạnh tuyên truyền về các sản phẩm OCOP của các đơn vị, mà còn khai thác sâu vào khía cạnh câu chuyện của mỗi sản phẩm OCOP. Qua ngòi bút của các nhà báo, phóng viên, người tiêu dùng biết rõ hơn về giá trị của các sản phẩm cũng như quy mô của các chủ thể. Đồng thời, báo chí cũng góp phần truyền tải thông điệp mà chủ thể OCOP muốn hướng đến cộng đồng, đến người mua, nhằm thay đổi cảm xúc của họ khi mua sắm sản phẩm.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng, truyền thông câu chuyện sản phẩm OCOP tới đông đảo người tiêu dùng, ông Ngọ Văn Ngôn, Phó chánh Văn phòng Chuyên trách Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới thành phố Hà Nội cho hay: “Sản phẩm của Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) có quy mô không lớn nhưng độc đáo, thấm đẫm giá trị văn hóa, thổ nhưỡng, kỹ năng của người làm ra. Đây chính là yếu tố then chốt giúp sản phẩm OCOP có lợi thế khi cạnh tranh trên thương trường. Vì vậy, trong bộ Tiêu chí quốc gia về đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP, câu chuyện sản phẩm chiếm 10/100 điểm của thang điểm. Việc xây dựng câu chuyện sản phẩm, tạo ra sự khác biệt không chỉ góp phần lôi cuốn khách hàng, mà còn giúp nâng cao giá trị sản phẩm OCOP”.

Ông Ngọ Văn Ngôn cũng cho biết thêm, nông nghiệp Thủ đô có sự khác biệt đối với các địa phương khác. Đó là giá trị văn hóa, lịch sử, những dấu ấn của địa danh Hà Nội trong sản phẩm... tưởng như vô hình nhưng lại rất có giá trị làm nên thương hiệu sản phẩm.

Do đó, để giúp chủ thể tham gia Chương trình OCOP sáng tạo ra những câu chuyện sản phẩm có ý nghĩa, các cấp, ngành, địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khơi gợi được niềm tự hào của chủ thể, cộng đồng cùng chung tay bảo tồn, phát triển sản phẩm đặc trưng; mở các lớp tập huấn, xây dựng bộ bài giảng cho từng nhóm đối tượng, từng nhóm sản phẩm; mở rộng mạng lưới tư vấn, nhất là các chuyên gia về văn hóa, mỹ thuật công nghiệp, công nghiệp chế biến khi tư vấn cho các chủ thể OCOP. Đặc biệt, cần tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, ưu tiên tôn vinh các sản phẩm có câu chuyện hay, độc đáo, thể hiện bản sắc địa phương.