Động lực để Hà Nội “xanh hóa” hệ thống giao thông công cộng

Nỗ lực phát triển giao thông xanh

Hà Nội là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, động lực phát triển kinh tế của đất nước. Trong đó, giao thông được ví như “mạch máu” của cơ thể đô thị, mạch máu có lưu thông tốt, thì đô thị mới phát triển về mọi mặt, Thủ đô mới có thể hội nhập sâu rộng với khu vực và quốc tế.

Tuy nhiên, thực tế là hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông đô thị của Hà Nội hiện chưa đáp ứng kịp tốc độ phát triển quá nhanh của đô thị dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông vẫn diễn biến phức tạp.

Nhằm khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế, đặc thù riêng phát triển Hà Nội, Bộ Chính trị đã có Kết luận số 80-KL/TW về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Đồ án Điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065. Trong đó, Bộ Chính trị đã thông qua một loạt giải pháp cho công tác quy hoạch, xây dựng hạ tầng giao thông của Hà Nội, tạo nên động lực to lớn để thành phố có những đột phá mạnh mẽ trong thời gian tới.

Cụ thể, tại Kết luận số 80-KL/TW, Bộ Chính trị đề nghị Hà Nội tập trung xây dựng kế hoạch và chương trình phát triển đô thị theo mô thức đô thị trung tâm, đô thị vệ tinh, vùng đô thị... để triển khai thực hiện hai quy hoạch của Thủ đô có hiệu quả.

Để làm tốt công tác quy hoạch, Thủ đô Hà Nội cần phải tăng cường kết nối vùng, nhất là kết nối giao thông, logistics để phát huy thế mạnh hệ thống giao thông đường thuỷ, đường bộ, hàng không, đường sắt của Thủ đô Hà Nội, từng bước thu hẹp khoảng cách giữa Hà Nội với các địa phương trong vùng và cả nước.

Bộ Chính trị cũng thống nhất về sự cần thiết bổ sung chức năng lưỡng dụng cho các sân bay quân sự Gia Lâm, Hoà Lạc; đồng thời, nghiên cứu thành lập sân bay thứ hai. Tuy nhiên, cần nghiên cứu tính toán kỹ lưỡng về sự phù hợp, các tác động đến kinh tế - xã hội của Thủ đô và những địa phương lân cận để xác định địa điểm đặt sân bay thứ hai, bảo đảm hiệu quả, phù hợp với thực tiễn phát triển của Thủ đô và khu vực đồng bằng sông Hồng.

Bên cạnh đó, thành phố cần ưu tiên triển khai sớm việc phát triển hệ thống đường sắt đô thị. Hà Nội đẩy mạnh khâu đột phá về kết cấu hạ tầng, trong đó ưu tiên quy hoạch, xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông và hạ tầng đô thị.

Phấn đấu trước năm 2035, thành phố hoàn thành xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị và các đường vành đai, các nút giao thông cửa ngõ, hệ thống cầu qua sông Hồng để mở rộng không gian phát triển, tăng cường khả năng kết nối, giảm ùn tắc giao thông; quan tâm hệ thống giao thông kết nối vùng và quốc tế, bao gồm cả đường sắt, đường thuỷ, đường bộ, hàng không.

Phát triển hệ thống giao thông công cộng tích hợp giữa các loại hình xe đạp, xe buýt, đường sắt đô thị gắn với lộ trình, cơ chế, chính sách đột phá đối với chuyển đổi giao thông xanh.

Riêng về lĩnh vực chuyển đổi năng lượng xanh, theo đánh giá, Hà Nội là một trong những địa phương đi đầu trong chuyển đổi năng lượng xanh ngành Giao thông vận tải. Theo Sở Giao thông vận tải, Hà Nội hiện là địa phương có nhiều loại hình vận tải hành khách công cộng thân thiện với môi trường đang được khai thác nhất trên cả nước, gồm xe buýt CNG và buýt điện; taxi điện; đường sắt đô thị; xe điện hai bánh và xe đạp công cộng.

Liên quan đến lĩnh vực giao thông xanh, Giám đốc Sở Giao thông vận tải thành phố Hà Nội Nguyễn Phi Thường cho biết: Thành phố định hướng chuyển đổi các phương tiện xanh, sạch. Trong đó, giai đoạn 2025 - 2030, toàn bộ xe buýt được đầu tư mới hoặc thay thế xe cũ phải sử dụng năng lượng xanh; thị phần của vận tải công cộng tại Hà Nội phải đạt từ 45 - 50%.

Đến năm 2030, tỷ lệ phương tiện sử dụng điện, năng lượng xanh đạt tối thiểu 50%; 100% xe taxi thay thế, đầu tư mới sử dụng điện, năng lượng xanh. Đến năm 2050, 100% xe buýt, xe taxi sử dụng điện, năng lượng xanh.

Hướng tới phát triển hệ thống giao thông năng lực cao

Để thực hiện hiệu quả công tác đầu tư phát triển hạ tầng đô thị, hạ tầng giao thông, Bộ Chính trị đề nghị Hà Nội tiếp tục rà soát, hoàn thiện giải pháp tổ chức thực hiện các quy hoạch. Nhất là giải pháp khai thác, huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực phát triển như mở rộng không gian phát triển thông qua xây dựng Vành đai 4, Vành đai 5 và các trục phát triển để khai thác hiệu quả quỹ đất.

Cùng với đó là khai thác hiệu quả hơn nữa không gian trên cao và không gian ngầm; đẩy mạnh chuyển đổi số, số hoá các quy hoạch, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, hình thành nguồn tài nguyên số.

Kế thừa định hướng quy hoạch phát triển đô thị theo mô hình chùm đô thị với đô thị trung tâm và các thành phố trong Thủ đô, các đô thị vệ tinh, các thị trấn sinh thái; phát triển đô thị theo mô hình TOD, xanh, thông minh, hiện đại, bản sắc, tạo động lực phát triển, hiệu ứng lan tỏa, liên kết vùng đô thị phía Bắc và cả nước.

Đồng thời, thành phố cũng cần đánh giá cụ thể các hạn chế, bất cập để thấy rõ nguyên nhân gốc rễ của điểm nghẽn, nút thắt, từ đó có tư duy đổi mới, giải pháp đột phá, chiến lược gắn với lộ trình ưu tiên thực hiện. Giải pháp thực hiện các quy hoạch cần gắn với hoàn thiện hệ thống pháp luật và thực thi pháp luật đồng bộ, thống nhất, hiệu lực, hiệu quả với các cơ chế, chính sách ưu tiên, vượt trội để phát triển Thủ đô, gắn với Luật Thủ đô (sửa đổi).

Đặc biệt, thành phố cần tăng cường phân cấp, phân quyền, cơ chế thí điểm phù hợp, hiệu quả cho Thủ đô, trọng tâm là các lĩnh vực đầu tư, tài chính, thu hút nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước, cơ chế hợp tác công tư, quy hoạch, giao thông...

Nhấn mạnh về ý nghĩa kết luận số 80-KL/TW của Bộ Chính trị đối với công tác quy hoạch, xây dựng hạ tầng giao thông của Hà Nội, Giám đốc Sở Giao thông vận tải Nguyễn Phi Thường cho biết: “Kết luận số 80-KL/TW của Bộ Chính trị là văn bản rất quan trọng, tạo nên tiền đề, cơ sở để Hà Nội được thông qua chủ trương điều chỉnh hai đồ án quy hoạch lớn. Đặc biệt, với Luật Thủ đô (sửa đổi), thành phố sẽ có điều kiện để bứt phá khỏi những vướng mắc về cơ chế, chính sách lâu nay, bước những bước rất dài đến mục tiêu tái thiết đô thị, phát triển hệ thống giao thông năng lực cao, hiện đại và văn minh”.

Có thể thấy rằng, dưới sự lãnh đạo của Thành ủy, quản lý, điều hành của chính quyền, sự tham gia tích cực của các tổ chức chính trị - xã hội và các tầng lớp Nhân dân Thủ đô công cuộc xây dựng, nâng cao đời sống người dân đã và đang có những bước chuyển mạnh. Tin tưởng rằng, trong tương lai không xa, bằng sự quyết tâm không ngừng nghỉ, Hà Nội sẽ trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển vùng đồng bằng sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, vùng Thủ đô và cả nước.