Xuất khẩu nông, thủy sản sang EU: Doanh nghiệp cần nắm vững quy định của thị trường

Nông, thủy sản Việt Nam liên tiếp bị EU cảnh báo

Văn phòng Thông báo và Điểm hỏi đáp quốc gia về vệ sinh dịch tễ và kiểm dịch động thực vật Việt Nam (Văn phòng SPS Việt Nam) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) vừa cho biết, ngày 18/10/2021, Văn phòng SPS Việt Nam nhận được 02 công văn của Bộ Công Thương về việc nông sản và thủy sản xuất khẩu của Việt Nam có mức dư lượng hóa chất nông nghiệp vượt quá mức quy định của EU.

Cụ thể, Công văn số 6195/BCT-AM ngày 6/10/2021 về việc thu hồi 01 lô gạo thơm giống ST25 hiệu Nữ hoàng tại Bỉ với nội dung chính như sau: Sau khi xuất khẩu lô hàng gạo thơm cao cấp ST25 nhãn hiệu Nữ hoàng vào Bỉ, doanh nghiệp nhập khẩu là Vinamex Group đã tự tiến hành kiểm tra chất lượng lô gạo theo tham vấn của Cơ quan liên bang về an toàn chuỗi thực phẩm của Bỉ (FASFC). Kết quả kiểm tra cho thấy lô hàng có mức dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tricyclazole là 0,017 mg/kg, theo quy định của EU mức dư lượng tối đa cho phép là 0,01 mg/kg. Do vậy, Vinamex Group đã chủ động đăng thông báo thu hồi và yêu cầu khách hàng không tiêu thụ lô sản phẩm này và chuyển về kho để được hoàn tiền.

Với kinh nghiệm xuất khẩu gạo hữu cơ trước đây và hiểu biết về những quy định khắt khe của EU, Vinamex Group đã tự kiểm tra chất lượng lô gạo này hết sức nghiêm túc. Trước khi xuất khẩu lô hàng này vào Bỉ, Vinamex Group đã tiến hành kiểm tra tại Việt Nam và xác nhận sản phẩm đáp ứng được các yêu cầu về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật của EU. Tuy nhiên, khi lô hàng được nhập khẩu vào thị trường Bỉ, Vinamex Group tự tiến hành kiểm tra chất lượng lô hàng lần nữa thì phát hiện hàm lượng chất tricyclazole vượt quá ngưỡng cho phép của EU.

Việc thu hồi sản phẩm của Vinamex Group xuất phát từ việc chủ động kiểm tra, kiểm soát sản phẩm nhập khẩu. Vì vậy, thông tin thu hồi sản phẩm do nhà nhập khẩu chủ động đăng trên trang của FASFC của Bỉ, sản phẩm này chưa bị đưa vào diện cảnh báo nhanh về thực phẩm và thức ăn chăn nuôi của Ủy ban châu Âu (RASFF).

Còn tại Công văn số 6353/BCT-AM ngày 12/10/2021 đưa ra cảnh báo về dư lượng các chất có hại trong một số nông sản, thủy sản của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường EU. Cụ thể, Cơ quan y tế Hà Lan phát hiện hóa chất chlorpyrifos ethyl trong lô hàng mướp đắng của Công ty TNHH SAKA SAKA xuất khẩu sang thị trường EU; Cơ quan y tế Italy phát hiện chất sulphite không khai báo đối với lô hàng động vật giáp xác và hải sản xuất khẩu của Công ty TNHH chế biến thủy sản xuất nhập khẩu Minh Châu (số giấy phép DL154); Cơ quan y tế Tây Ban Nha phát hiện chất cấm Profenofos (ngoài chất chlorpyrifos ethyl) cũng của Công ty TNHH SAKA SAKA;

Trước đó, Văn phòng SPS Việt Nam đã nhận được hai cảnh báo về an toàn thực phẩm và thức ăn chăn nuôi của EU đối với sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam do vi phạm các quy định về an toàn thực phẩm. Theo đó, Cơ quan y tế Na Uy và Pháp phát hiện các chất nitrofurans (furazolidone) trong lô hàng đùi ếch đông lạnh và chất propargite, fenobucarb trong lô hàng bưởi nhập khẩu từ Việt Nam.

Cũng theo thông báo của Bộ Công Thương, Bộ Y tế Tây Ban Nha, các cơ quan hữu quan tại các cửa khẩu EU đều đã được thông báo và sẽ nâng cao các biện pháp kiểm dịch đối với các dòng hàng hóa liên quan nhập khẩu từ Việt Nam.

Doanh nghiệp cần nắm vững quy định của thị trường

Hiện, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản Việt Nam không ngừng tăng lên, hiện đứng thứ hai Đông Nam Á, thứ 13 trên thế giới với 10 nhóm mặt hàng nông, lâm, thủy sản có kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD.

Việt Nam đã ký kết và tham gia đàm phán 17 hiệp định thương mại tự do; trong đó đặc biệt có hai hiệp định thế hệ mới là Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Thương mại tự do Liên minh châu Âu - Việt Nam (EVFTA).

Các chuyên gia nhận định, việc chủ động hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, tích cực xúc tiến thương mại, tháo dỡ rào cản đã mở ra thị trường thế giới rộng lớn tiêu thụ nông, lâm, thủy sản Việt Nam. Nhưng theo đó, Việt Nam cũng phải thực hiện các cam kết về kiểm dịch động thực vật rộng và mức độ cam kết cao nhất của Việt Nam từ trước tới nay.

Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, người sản xuất chưa chú trọng đúng mức, chưa có nhiều kinh nghiệm ứng phó về các biện pháp kiểm dịch động thực vật và thường rơi vào thế bị động khi vướng phải các cảnh báo vi phạm các tiêu chuẩn an toàn chất lượng và yêu cầu kiểm dịch từ các thị trường, thậm chí bị trả lại hàng hóa.

Theo ông Đào Thế Anh - Phó Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam (Bộ NN&PTNT), doanh nghiệp cần định hướng thị trường trước, định bán cho thị trường nào thì phải áp dụng sản xuất cho quy trình ở thị trường đó đòi hỏi. Riêng đối với trái cây tươi, sự đòi hỏi về chất lượng, an toàn thực phẩm luôn là khắt khe nhất. Do đó, trước khi xuất khẩu, doanh nghiệp cần chủ động phân tích các chỉ số an toàn thực phẩm.

Hiện các dịch vụ về phân tích và các phòng phân tích đủ tiêu chuẩn phân tích cho sản phẩm xuất khẩu vẫn còn hạn chế. Thời gian tới, thậm chí các phòng phân tích này cần có tại vùng nguyên liệu để giảm chi phí. Do đó, Nhà nước cần có chính sách để khuyến kích phát triển lĩnh vực dịch vụ này.

Về phía Văn phòng SPS Việt Nam cũng khuyến nghị, các đơn vị cần lưu ý nắm chắc và tuân thủ nghiêm túc các quy định của thị trường nhập khẩu, đảm bảo không bị thu hồi, cảnh báo vi phạm, tránh ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.

Đối với các sản phẩm thuỷ sản cần kiểm soát, quản lý và sử dụng đúng quy định về chất lượng thức ăn chăn nuôi trong nuôi trồng thuỷ sản và kiểm soát chặt chẽ các mối nguy gây mất an toàn thực phẩm trong quá trình sơ chế, chế biến.

Đối với các sản phẩm gạo, rau quả, trái cây cần kiểm soát, quản lý và sử dụng đúng quy định về hoá chất bảo vệ thực vật, kiểm soát chặt chẽ các mối nguy gây mất an toàn thực phẩm trong quá trình sơ chế, đóng gói; tăng cường truy xuất nguồn gốc, quản lý vùng trồng…

Vùng nguyên liệu được xác định là điểm khởi đầu và là nền tảng để phát triển các chuỗi giá trị hiệu quả, bền vững, nâng cao chất lượng nông sản, thực hiện truy xuất nguồn gốc sản phẩm, qua đó đẩy mạnh chế biến nhằm nâng cao gia trị, tăng sức cạnh tranh sản phẩm. Đại diện nhiều doanh nghiệp lớn hoạt động theo chuỗi nông sản cho rằng, các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh xây dựng vùng nguyên liệu nông sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Đây là động lực để doanh nghiệp tiếp tục mạnh dạn đầu tư mở rộng thêm nhiều thị trường đối với các loại nông sản chủ lực của Việt Nam.