Tiếp tục bứt phá trong năm 2025
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, xuất khẩu tôm hùm của Việt Nam tiếp tục tăng mạnh trong tháng 10/2025, đạt 93 triệu USD, tăng 75% so với cùng kỳ năm ngoái. Đà tăng trưởng mạnh từ đầu năm đã đưa kim ngạch 10 tháng lên 712 triệu USD, tăng tới 135% so với cùng kỳ 2024, mức tăng hiếm có đối với một nhóm thủy sản đơn lẻ.
Trong cơ cấu mặt hàng, tôm hùm xanh vẫn giữ vai trò chủ lực khi chiếm tới 98% tổng kim ngạch, đạt 700 triệu USD và tăng 141% sau 10 tháng. Ngược lại, tôm hùm bông và tôm hùm loại khác giảm nhẹ lần lượt 22% và 1%, cho thấy thị trường đang tập trung vào dòng tôm có nhu cầu lớn nhất.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), hiện Trung Quốc và Hồng Kông (Trung Quốc) tiếp tục là động lực tăng trưởng quan trọng nhất của ngành tôm hùm Việt Nam.
Trong 10 tháng, xuất khẩu sang thị trường này đạt 702 triệu USD, tăng 135% và chiếm gần như toàn bộ kim ngạch của ngành. Đà tăng trưởng này nối tiếp giai đoạn bùng nổ từ năm 2024, khi kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc tăng từ 141 triệu USD năm 2023 lên 404 triệu USD năm 2024, tương đương 186%.
Xuất khẩu tôm hùm Việt Nam đang bước vào giai đoạn tăng tốc mạnh mẽ dịp cuối năm.
Tại thị trường nhập khẩu lớn này, bối cảnh cạnh tranh đang thay đổi nhanh chóng. Theo số liệu tham khảo, Trung Quốc nhập gần 49.900 tấn tôm hùm trong ba quý đầu năm, tăng 13%. Tuy nhiên, lượng nhập khẩu từ Canada giảm tới 39% do gánh nặng thuế tổng cộng 32%, trong khi tôm hùm Mỹ giảm 10% vì mức thuế 17% và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn.
Ngược lại, Việt Nam nổi lên như nguồn cung hưởng lợi nhất khi Trung Quốc nhập hơn 17.365 tấn tôm hùm Việt Nam, gấp gần ba lần cùng kỳ và đạt giá trị 556 triệu USD.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đánh giá, lợi thế thuế quan là một yếu tố quyết định. Tôm hùm Việt Nam không bị áp thuế trả đũa như Canada và Hoa Kỳ, giúp giá bán cạnh tranh hơn đáng kể. Địa lý gần mang lại lợi thế lớn trong vận chuyển hàng sống, giúp giảm hao hụt và chi phí.
"Bên cạnh đó, nhu cầu của người tiêu dùng Trung Quốc đang dịch chuyển mạnh sang tôm hùm xanh, phân khúc mà Việt Nam có nguồn cung dồi dào. Một yếu tố khác là các vùng nuôi tôm hùm lớn đã phục hồi sản lượng tốt trong những năm gần đây, tạo nền tảng để Việt Nam đáp ứng nhu cầu tăng mạnh từ thị trường", Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho rằng, dù xuất khẩu tăng mạnh, người nuôi trong nước vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Giá tôm hùm từng giảm mạnh do nguồn cung vượt cầu sau mùa lễ Tết, cùng với cạnh tranh gay gắt từ Australia, Canada, Hoa Kỳ và các nước Đông Nam Á như Philippines, Indonesia hay Malaysia, đã tạo áp lực rất lớn lên giá thu mua trong nước. Khi Trung Quốc dỡ lệnh cấm đối với tôm hùm Australia, thị phần của Việt Nam càng chịu sức ép lớn hơn.
Song song với yếu tố giá, thị trường Trung Quốc đang siết chặt các quy định về chất lượng và đăng ký cơ sở chế biến. Nếu các quy định mới như Lệnh 280 được áp dụng sớm và nghiêm ngặt, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến xuất khẩu, nhất là với mặt hàng tươi sống.
Cùng với đó, những ngày cuối tháng 11, vùng nuôi trọng điểm tại Phú Yên, đặc biệt là vịnh Xuân Đài, chịu thiệt hại lớn do mưa lũ. Nước ngọt đổ ra vịnh khiến tôm hùm sốc nước chết hàng loạt; nhiều hộ mất gần như toàn bộ số lồng, phải bán tháo với giá giảm hơn một nửa vì thiếu đá bảo quản. Với hơn 27.000 lồng nuôi, khu vực này là một trong những vùng cung cấp tôm hùm quan trọng nhất cả nước.
Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) nhận định, trong ngắn hạn, các doanh nghiệp xuất khẩu có thể chưa chịu tác động lớn vì nguồn hàng cho các hợp đồng cuối năm đã được chuẩn bị trước. Tuy nhiên, về trung hạn, thiệt hại đối với tôm hùm sắp thu hoạch có thể khiến nguồn cung đầu năm 2026 suy giảm đáng kể, tạo biến động giá và ảnh hưởng tới khả năng duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu hiện tại.
Triển vọng cuối năm và đầu 2026
Trong bối cảnh hoạt động thương mại những tháng cuối năm đang có nhiều chuyển biến tích cực, triển vọng xuất khẩu tôm hùm Việt Nam được đánh giá tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, đặc biệt khi nhu cầu từ thị trường Trung Quốc vẫn ở mức cao.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), giai đoạn từ nay đến cuối năm và kéo dài sang đầu năm 2026 sẽ là thời điểm quan trọng để ngành tôm hùm tận dụng sức mua phục vụ mùa cao điểm lễ hội và tết Nguyên đán của Trung Quốc. Đây vốn là dịp tiêu thụ thủy sản mạnh nhất trong năm, tạo nền tảng thuận lợi để các lô hàng tôm hùm Việt Nam tăng tốc.
Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là những cảnh báo đáng chú ý. Trong thời gian gần đây, phía Trung Quốc liên tục thông báo siết chặt các quy định kiểm nghiệm, kiểm dịch và yêu cầu truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm thủy sản nhập khẩu.
Các doanh nghiệp lo ngại, nếu các biện pháp mới được áp dụng sâu rộng, thời gian thông quan có thể kéo dài và chi phí tuân thủ tăng lên. Đây là những yếu tố có thể tạo ra “điểm nghẽn” ngay lập tức, ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ giao hàng và kế hoạch xuất khẩu trong mùa cao điểm.
Với mặt hàng tươi sống như tôm hùm, chỉ cần chậm trễ trong khâu kiểm tra cũng đủ khiến rủi ro tăng cao, tác động đến chất lượng và giá bán.
Tổng thể, tôm hùm vẫn là điểm sáng nổi bật nhất trong bức tranh xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2025, nhờ sự tăng trưởng mạnh mẽ từ thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), để duy trì và củng cố thành quả này, ngành cần đồng thời đảm bảo ổn định nguồn cung vùng nuôi, nâng cao năng lực đáp ứng yêu cầu thị trường và chủ động thích ứng với các chính sách thương mại ngày càng chặt chẽ từ Trung Quốc.
Để duy trì và củng cố đà tăng trưởng này, ngành tôm hùm cần chủ động chuẩn bị cả về nội lực lẫn chiến lược thị trường. Việc đảm bảo ổn định nguồn cung tại các vùng nuôi trọng điểm, nâng cao năng lực đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, cũng như theo sát các thay đổi chính sách từ Trung Quốc sẽ là yếu tố quyết định. Bên cạnh đó, tăng cường liên kết chuỗi, nâng cao vai trò của các hợp tác xã và doanh nghiệp đầu tàu sẽ giúp ngành chủ động hơn trước biến động thương mại.
Xu hướng ưa chuộng các sản phẩm cao cấp và truy xuất rõ ràng, tiếp tục tạo động lực lớn cho ngành tôm hùm Việt Nam. Hiện, nhều doanh nghiệp đang đẩy mạnh đầu tư vùng nuôi, tối ưu hóa quy trình quản lý chất lượng, áp dụng công nghệ số trong ghi chép sản xuất, đáp ứng yêu cầu ngày càng chặt chẽ từ đối tác.
