Mang hương vị núi rừng về giữa phố
Giữa không gian rực rỡ của Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, gian hàng “Gia vị của rừng” nổi bật bởi sắc nâu mộc mạc và mùi hương đặc trưng của núi rừng thoảng trong gió. Từ xa, khách đã bị níu chân bởi hương mắc khén, hạt dổi, tiêu rừng, gừng dại, những thứ gia vị mà chỉ nghe tên đã thấy đậm chất Tây Bắc.
Anh Mai Dương Phi, Giám đốc Hợp tác xã Gia vị của rừng (xã Bắc Quang, tỉnh Sơn La) niềm nở đón khách, vừa giới thiệu, vừa kể những câu chuyện thú vị về hành trình đưa “gia vị của núi rừng” ra thị trường Thủ đô. “Người miền xuôi hay nói gia vị chỉ là thứ thêm vào cho ngon miệng. Nhưng với đồng bào chúng tôi, gia vị chính là linh hồn của ẩm thực, nơi hội tụ hương vị của rừng, của đất, của nắng, gió vùng cao”, anh Phi chia sẻ.
Anh Mai Dương Phi, Giám đốc Hợp tác xã Gia vị của rừng giới thiệu những sản phẩm quê hương tới người dân Thủ đô. Ảnh: P.C
Theo anh Phi, các sản phẩm của hợp tác xã đều được thu hái tự nhiên hoặc trồng xen canh dưới tán rừng, hoàn toàn không hóa chất. Mỗi loại gia vị được sơ chế, sấy lạnh, xay hoặc đóng gói bằng phương pháp thủ công, giữ trọn mùi thơm và giá trị dinh dưỡng tự nhiên.
Tại gian hàng, du khách được thưởng thức thử món muối mắc khén chấm xôi nếp nương, thịt sấy hạt dổi, hay đơn giản chỉ ngửi mùi tiêu rừng khô. Khách tham quan ai cũng thích thú, trầm trồ. “Thơm quá, cay nồng nhưng lại rất thanh. Tôi chưa từng ngửi thấy hương vị nào như thế này. Tôi đã mua liền mấy hộp gia vị cho gia đình và bạn bè”, chị Lan Anh, khách tham quan đến từ Hà Nội, chia sẻ.
Hành trình đưa gia vị bản địa vươn ra thị trường lớn
Khởi đầu từ năm 2019 với chỉ vài thành viên, Hợp tác xã Gia vị của rừng của anh Mai Dương Phi từng gặp nhiều khó khăn như đường vận chuyển xa, thiết bị chế biến thô sơ, sản phẩm chưa được biết đến rộng rãi. Nhưng với tình yêu rừng, anh Phi quyết tâm giữ lại hương vị nguyên sơ của núi, đồng thời nâng tầm sản phẩm địa phương theo hướng hàng hóa.
Anh Phi kể: “Ban đầu, tôi chỉ làm để bán trong bản làng, nhưng sau khi học các lớp tập huấn khởi nghiệp, tôi hiểu rằng nếu không chuẩn hóa, không đầu tư bao bì, nhãn mác, thì ‘gia vị của rừng’ sẽ mãi chỉ quanh quẩn trong bản. Vậy là tôi bắt đầu tìm hiểu thị trường, học cách chế biến, sấy lạnh, đóng gói hút chân không”.
Đến nay, hợp tác xã đã có hơn 20 sản phẩm như mắc khén, hạt dổi, tiêu rừng, gừng dại sấy, muối thảo mộc, muối chẩm chéo và nhiều loại gia vị phối trộn đặc trưng. Không chỉ dừng ở việc sản xuất, anh Phi còn tích cực tham gia các hội chợ, tuần lễ quảng bá sản phẩm vùng miền tại Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng... Mỗi chuyến đi, anh lại đem theo không chỉ sản phẩm, mà còn là câu chuyện về rừng, về con người Sơn La mộc mạc nhưng bền bỉ.
Những sản phẩm mang hương vị của núi rừng Tây Bắc được nhiều khách tham quan quan tâm và mua sắm. Ảnh: P.C
“Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025 là dịp tuyệt vời để chúng tôi kết nối với người tiêu dùng Thủ đô và các địa phương lân cận. Nhiều khách hàng mua thử rồi quay lại, đặt thêm hàng hoặc hỏi địa chỉ đặt online. Điều đó khiến tôi tin rằng, chỉ cần sản phẩm thật, hương vị thật, tự nhiên sẽ có chỗ đứng”, anh Phi nói.
Với anh Mai Dương Phi, “Gia vị của rừng” không chỉ là một thương hiệu, mà còn là một cách để giữ gìn rừng và tạo sinh kế cho bà con quê mình. Thay vì khai thác gỗ hay hái lượm tự phát, anh vận động người dân trong xã cùng trồng xen canh các loại cây gia vị dưới tán rừng như mắc khén, hạt dổi, tiêu rừng, gừng dại. Cách làm này vừa giúp bảo vệ đất, giữ ẩm cho rừng, vừa mang lại thu nhập đều đặn cho các hộ tham gia.
Đến nay, hơn 40 hộ dân ở Bắc Quang đã trở thành “người trồng hương vị”, người dân có thêm thu nhập nhờ cung cấp nguyên liệu cho hợp tác xã. Những khu rừng trước đây chỉ toàn cây dại, nay đã xanh tốt, tỏa hương mắc khén, hạt dổi chín thơm.
“Người dân quê tôi giờ coi cây gia vị như của quý. Càng chăm trồng, rừng càng xanh, mà nhà lại có thêm thu nhập. Đó là cách chúng tôi cùng nhau giữ rừng bằng chính hơi thở của rừng”, anh Phi nói, ánh mắt lấp lánh niềm vui.
Tại Hội chợ Mùa Thu lần thứ nhất - 2025, gian hàng “Gia vị của rừng” không chỉ mang đến những sản phẩm đặc sản, mà còn kể một câu chuyện đẹp về hành trình khởi nghiệp từ rừng, về niềm tự hào gìn giữ hương vị quê hương giữa dòng chảy hiện đại hóa.
Giữa hàng trăm gian hàng rực rỡ sắc màu, hương mắc khén, hạt dổi vẫn âm thầm tỏa hương như cách những người con vùng cao đang từng ngày đưa hồn núi rừng vươn xa, hòa vào nhịp sống sôi động của đô thị hôm nay.
